توربوشارژ؛ یا پرخوران، سیستمی که می تواند بدون افزایش حجم موتور، قدرت آن را بیش از 50 درصد افزایش دهد و مصرف سوخت را درحالت رانندگی معمولی کاهش دهد! سیستم توربوشارژ به طور ساده متشکل از دو توربین پره ای کوچک است که با شفتی به هم متصل شده اند که یکی ازآنها در مسیر خروج دود و دیگری در مسیر ورود هوا به موتور قرار دارد و با خروج دود از اگزوز توربین دیگر هوای فشرده را مکیده و به داخل محفظه احتراق می دمد.
این سیستم بدلیل مزایایی که داشت و با حجم موتور پایین قدرت بیشتری را ارائه می داد به سرعت در بین خودروسازان و خریداران مقبولیت یافت، به طوری که امروزه تعداد قابل توجهی از خودروها با موتور توربوشارژ تولید می شوند و روز به روز بر شمار خودروهای توربوشارژ افزوده می شود. این فراگیری تولید توربوشارژها موجب می شود هریک از خریداران خودرو به صورت اختیاری یا اجباری خودروی توربوشارژ خریداری کنند!
توربوشارژ هم مانند تمامی تکنولوژی های جدید مزایا و معایبی دارد و به دلیل کارکرد با فشار، دما و دور بالا، حساس بوده و اصول نگهداری خاصی را نسبت به خودروهای تنفس طبیعی می طلبد تا معایب آن به کمترین میزان ممکن برسد.
در ادامه 8 نکته حیاتی در رابطه با اصول نگهداری خودروهای توربوشارژ برای کاهش استهلاک قطعات این سیستم را بررسی می کنیم.

1-استفاده از سوخت مناسب
شاید به گوشتان خورده باشد که در موتور توربوشارژ باید از بنزین سوپر استفاده کرد. در صورت استفاده از بنزین معمولی چه مشکلی پیش می آید؟
در موتور توربوشارژ، مرحله مکش و انفجار از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که دمای هوای ورودی به سیلندر به دلیل گذشتن از توربو بیشتر از موتورهای تنفس طبیعی است و در صورت استفاده از بنزین معمولی با اکتان پایین امکان ایجاد ضربه (ناک) بدلیل خودسوزی ترکیب هوا و سوخت قبل از جرقه زدن شمع وجود دارد. این انفجار معمولا قبل از به حداکثر رسیدن تراکم صورت گرفته و باعث می گردد ضربه شدیدی به پیستون ها و دیگر قطعات موتور وارد گردد. خودسوزی ترکیب هوا و سوخت به این دلیل است که بنزین با اکتان پایین در مقابل حرارت از مقاومت کمتری برخوردار است که موجب افزایش احتمال خودسوزی ترکیب هوا و بنزین می شود. به همین دلیل در ایران استفاده از بنزین سوپر که عدد اکتان بالاتری دارد برای موتور توربوشارژ مناسب است.

2-روغن مناسب
استفاده از روغن موتور مناسب و تعویض به موقع آن در افزایش عمر موتور توربوشارژ تاثیر چشمگیری دارد. توربوهای اولیه فقط با روغن موتور خنک می شدند ولی توربوهای امروزی علاوه بر روغن با سیال خنک کننده نیز خنک می شوند. روغن های سینتتیک بهترین گزینه هستند زیرا در دماهای بالا به خوبی از توربو محافظت می کنند. با توجه به اینکه روغن کارکرده نمی تواند به درستی از توربو محافظت کند هیچ وقت روغن را دیرتر از موعد تعیین شده تعویض نکنید.

3-فیلتر هوا، روغن و سوخت
همیشه از فیلتر هوای مرغوب استفاده کنید و به موقع آن را تعویض کنید زیرا در غیر این صورت هوای فیلتر نشده به سمت پره های کمپرسور هدایت می شود و باعث آسیب رسیدن به آنها می شود. قبل از قرار دادن فیلتر نو حتما محفظه فیلتر را تمیز کنید تا ذرات ریزی که در این قسمت جمع شده است وارد مسیر ورودی هوا نشود. تعویض به موقع فیلتر روغن نیز از آلوده شدن روغن جلوگیری می کند و باعث افزایش عمر بلبرینگ های شفت توربو می شود. تعویض فیلتر سوخت را نیز فراموش نکنید زیرا گرفتگی آن باعث می شود نسبت سوخت و هوا از حالت تنظیم خارج شود.

4-بدلیل توربو بودن همیشه تحت فشار رانندگی نکنید!
در مواقعی که به شتابگیری سریع نیاز ندارید و در حال رانندگی عادی هستید کمترین فشار ممکن را به موتور وارد کنید. به عبارت دیگر با کمترین میزان فشار روی پدال گاز سرعت خود را حفظ کنید و بوست توربو را در پایین ترین حالت ممکن نگه دارید.

5-گرم کردن موتور
به منظور روانکاری مناسب، بهتر است پس از روشن کردن موتور بلافاصله حرکت نکنید چرا که دمای موتور پایین است و بدلیل غلظت بیشتر روغن، از میزان روان کنندگی آن کاسته خواهد شد. اما اگر حدود 1 دقیقه پس از روشن کردن خودرو چند دقیقه با دنده پایین حرکت نمایید به موتور فرصت گرم شدن را داده و روغن با کیفیت بهتری به مکان توربو شارژر خواهد رسید.

6-هنگام رانندگی های طولانی
توجه داشته باشید وقتی که با سرعت زیاد در حال راندن می باشید سیستم توربو شارژر با تمام توان خود کار می کند و به همین دلیل درجه حرارت در قطعات مکانیکی در نهایت خود قرار دارد. در نتیجه بهتر است پس از مسافت های طولانی اگر قصد توقف دارید، حدود 30 ثانیه خودرو را بصورت درجا روشن گذاشته تا درجه حرارت به حد نرمال برسد و سپس موتور را خاموش کنید.

7-نحوه خاموش کردن خودرو
بسیاری از رانندگان عادت دارند که پیش از خاموش کردن موتور چند گاز متوالی داده و سپس موتور را خاموش می کنند. اما باید بدانید که این عمل در خودروهای توربو بسیار مهلک است چرا که گاز دادن باعث در مدار قرار گرفتن توربو شارژر می گردد و قطعات دوار آن به چرخش درخواهند آمد اما به محض اینکه موتور را خاموش می کنید سیستم روانکاری از کارافتاده و روغن به محل توربو نخواهد رسید و موجب چرخش توربو بدون روغن خواهد شد.

8-استفاده از دنده مناسب
در صورتی که خودروی شما مجهز به گیربکس دنده ای یا گیربکس اتوماتیک با قابلیت تعویض دستی دنده ها است، اگر هنگام سبقت گرفتن یا بالا رفتن از سربالایی از دنده سنگینتر استفاده کنید باعث می شود فشار بسیار کمتری به توربو وارد شود و کل سنگینی کار برروی توربوشارژ نباشد زیرا وقتی از دنده سنگینتر استفاده می کنید خودرو سریعتر شتاب می گیرد و مدت زمانی که توربو در حالت بوست کامل کار می کند کاهش می یابد.