امروزه با پیشرفت روزافزون تکنولوژی هر روز با یک سیستم جدید بر روی خودروها رو به رو هستیم. یکی از این سیستم‌ها که به تازگی همگانی شده است سیستم کروز کنترل است. کروز کنترل یا همان سیستم تثبیت‌کننده سرعت این امکان را برای راننده فراهم می‌آورد تا در مسیرهای طولانی و جاده‌های صاف، سرعت خودروی خود را بر روی یک میزان ثابت تنظیم کرده و بدون استفاده از پدال گاز رانندگی راحت‌تری داشته باشد.
سیستم کروز کنترل به صورت پیش‌فرض در خودروهای مدل بالا و جدید وجود دارد و در دیگر خودروها به صورت آپشنال ارائه می‌شود. البته برخی شرکت‌ها این سیستم را بر روی خودروی شما نصب می‌کنند که بسته به کیفیت و نوع سیستم کروزکنترل، قیمت آن‌ها با یکدیگر متفاوت خواهد بود.
اجزا سیستم کروز کنترل
1. واحد فرمان (Command Module): این واحد متشکل از کلیدهایی است که بر روی خودرو تعبیه شده و به راننده این امکان را می‌دهند تا سرعت خودرو را تثبیت یا کم و زیاد نموده و یا سیستم کروز را روشن و خاموش نماید.
2. واحد کنترل الکتریکی(ECU): این قسمت در واقع همان مغز فعال سیستم است که وظیفه پردازش داده‌هاو اطلاعات را بر عهده دارد؛ ECU داده‌ها را از ورودی گرفته پس از پردازش، فرمان‌های لازم را تولید و به سمت خروجی ارسال می‌کند.
3. عملگر(Actuator): این واحد به سان پیاده‌نظام صف مقدم عمل نموده و با باز و بسته نمودن دریچه گاز بر اساس فرمان‌های دریافتی، سرعت تعیین‌شده را تنظیم می‌نماید.
انواع عملگرهای سیستم کروز کنترل
1. عملگرهای خلاء (Vacuum)
2. عملگرهای الکتریکی
3. سیستم های کروز کنترل بدون عملگر
کروزکنترل چگونه کار می‌کند؟
در زمانی که راننده قصد دارد یک مسیر طولانی را بپیماید، می‌تواند با روشن کردن سیستم کروز کنترل سرعت را ثابت نگه دارد. زمانی که این سیستم فعال است در مکان‌های سربالایی و سرآشیبی و زمان وزش بادهای شدید سرعت تنظیم‌شده با سیستم کروز کنترل تغییر نخواهد کرد. این سیستم در سرعت‌های زیر 40 تا 50 کیلومتر کارایی مناسبی نداشته و فعال نمی‌گردد.
سیستم کروزکنترل بسته به شرکت سازنده و مدل خودرو در جاهای مختلفی قرار دارد. در برخی از مدل‌های خودرو دکمه‌های کروز بر روی فرمان و در برخی از مدل‌های دیگر دسته‌ای مانند دسته برف‌پاک‌کن در کنار فرمان تعبیه شده است که دکمه‌های کروز بر روی آن قرار دارد. غیرفعال کردن سیستم کروز در خودروهای اتوماتیک با فشردن پدال ترمز و در خودروهای دنده‌ای با فشردن پدال کلاچ انجام می‌شود.
کروز کنترل دارای دکمه‌های on/off ، set/accel، cost/decelerate، resume،cancle است. البته این دکمه‌ها بر اساس سازنده خودرو نام‌های متفاوتی می‌توانند داشته باشند.
دکمه on/off: همانطور که از نام این دکمه پیداست وظیفه روشن و خاموش کردن کروز را برعهده دارد.
دکمه set/accel: دکمه‌ایست که برای ثابت نگه داشتن سرعت خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد. بدین منظور ابتدا سرعت خودرو را به سرعت دلخواه رسانده سپس با فشردن دکمه ست سرعت را ثابت نگه دارید. دکمهaccel که در بعضی از خودروها با علامت + نیز نشان داده می‌شود با هر بار فشردن آن، یک کیلومتر بر ساعت، بر سرعت تنظیم‌شده خوردو افزوده می‌شود.
دکمه cost/decelerate: چنانچه قصد کاهش سرعت خودرو را داشتید می‌توانید از این دکمه استفاده نمایید. این دکمه که در برخی خودروها با علامت – نیز نشان داده می‌شود؛ با هر بار فشردن، سرعت خودرو را به اندازه یک کیلومتر بر ساعت کاهش می‌دهد.
دکمه resume: همانطور که عنوان شد در خودروهای اتوماتیک با فشردن پدال ترمز و در خودروهای دنده‌ای با فشردن پدال کلاچ سیستم کروز کنترل از مدار خارج می‌شود، با فشار دادن دکمه resume می‌توانید سیستم کروز را دوباره وارد مدار نمایید. در این حالت خودرو بر اساس آخرین سرعت که در حافظه ذخیره شده است، بازیابی می‌گردد.
دکمه cancel: این دکمه وظیفه غیرفعال کردن سیستم کروز کنترل را بر عهده دارد و فقط در برخی از خودروها وجود دارد چراکه فشار دادن پدال‌های ترمز و کلاچ نیز سیستم کروز را غیرفعال می‌کنند.
مزیت‌های استفاده از کروز کنترل
1. کنترل دریچه گاز خودرو و صرفه جویی در مصرف سوخت
2. ثابت نگه داشتن سرعت خودرو تنها با یک دکمه
3. افزایش یا کاهش سرعت تنظیم‌شده تنها با استفاده از یک دکمه
4. راحتی راننده در مسیرهای طولانی
5. قابلیت نصب آسان بر روی خودروهای مختلف به غیر از برخی خودروهای خاص نظیر پراید!
سیستم کروز کنترل برای جاده‌ها و اتوبان‌های کم ترافیک و خلوت طراحی شده است، در زمانی که شما تمایل به رانندگی در مسیرهای طولانی با سرعت بالا را دارید. به دلایل امنیتی این سیستم مناسب رانندگی در سطح شهر نخواهد بود. در سراشیبی‌ها و سرازیری‌هایی که شیب‌های آن بسیار تند باشد سیستم کروز به صورت خودکار از مدار خارج می‌شود و کنترل ماشین به دست راننده است که در این هنگام راننده باید با استفاده از پدال گاز و ترمز، کنترل خودرو را در دست بگیرد، در نتیجه راننده خودرو با وجود سیستم کروز هم باید در حین رانندگی در کنترل ماشین دقت کافی را داشته باشد. هرچند که استفاده از سیستم کروزکنترل، رانندگی راحتی را برای شما به ارمغان می‌آورد ولیکن جهت افزایش ایمنی خود و عزیزانتان از این سیستم در جاده‌های لغزنده، پرترافیک، جاده‌های پر پیچ و خم و جاده‌هایی که شیب آن بسیار زیاد است، استفاده نکنید.
سیستم کروز کنترل تطبیق پذیر
در چند سال اخیز نسل جدیدی از کروزکنترل ها با عنوان سیستم کروزکنترل تطبیق‌پذیر (یا هوشمند) روانه بازار شده است که عمدتا بر روی خودروهای لوکس نصب می‌شود. این سیستم با دارا بودن حسگرهای خاص، می‌تواند فاصله خود را با خودروها و موانع جلو اندازه بگیرد؛ فاصله ایمنی را حفظ نموده و با توجه به سرعت آن سرعت خودرو را به صورت اتوماتیک تنظیم می‌نماید و حتی در مواقعی که نیاز است؛ مسیر خودرو را تغییر دهد. برخلاف سیستم‌های سنتی که در شهر توصیه نمی‌شود، کروزهای هوشمند در ترافیک‌های شهری نیز قابل استفاده است. البته نباید چنین برداشت نمود که دیگر نیازی به توجه و دقت راننده نیست چراکه در هوای نامناسب، کار سنسورهای تشخیص ممکن است مختل شده و سیستم کروز اشتباه نماید پس همچنان در حین رانندگی، راننده باید تمرکز کافی را داشته باشد.
با توجه به سرعت خیره‌کننده رشد تکنولوژی در صنعت خودرو، قطع به یقین، در آینده‌ای نه چندان دور شاهد تولید خودروهای تمام اتوماتیک خواهیم بود ولیکن در حال حاضر با وجود سیستم‌های کروزکنترل پیشرفته، کماکان حرف اول و آخر در رانندگی را، راننده میزند و لذا باید تمامی حواس خود را بر روی رانندگی متمرکز نموده و از وابستگی کاذب به این سیستم‌ها بپرهیزد. شاید بارزترین مثالی که قطعا بسیاری در خاطر نیز دارند، سریال "پایتخت" باشد جاییکه "ارسطو" با فعال نمودن کروز، تصور می‌نماید که دیگر نیاز به تمرکز نداشته و در نهایت تصادف با آن حیوان محترم رخ می‌دهد.
